Dzieje starożytnej Grecji - Początki cywilizacji greckiej datują się od przełomu II i III tysiąclecia p.n.e. Związane są z powstaniem najstarszej na tym terenie kultury - kultury minojskiej - od legendarnego Minosa. W III tys. Kreta zaludnia się przybyszami z Azji Mniejszej. Osiedlili się oni również na wyspach Morza Egejskiego oraz na terenie Grecji kontynentalnej. W drugiej połowie III tysiąclecia na Krecie uległy rozbiciu wspólnoty rodowe i plemienne, stanowiące dotychczas trzon społeczeństwa i na Krecie powstało państwo ze stolicą w Knossos. Szczyt rozwoju Krety to I połowa II tysiąclecia. Kreta utrzymywała wówczas szerokie stosunki handlowe i kulturalne z Egiptem, Palestyną, Syrią. Następuje wymiana handlowa z wyspami Morza Egejskiego i Grecją właściwą.

Kultura Krety miała wtedy duży wpływ na kulturę grecką. Ok. 1700-1600 r. p.n.e. Kreta przeżyła trzęsienia ziemi, które zniszczyły główne pałace wyspy. W XV w. pojawiły się oznaki słabości. Na groźnego wroga i konkurenta Krety wyrosła Grecja. Walka między Mykenami a Knossos zakończyła się klęską Kreteńczyków. Złupiono zniszczono pałace Knossos i w innych miastach. W miastach zamieszkała ludność napływowa, prawdopodobnie Grecy mykeńscy, tubylcy zostali zepchnięci na najgorsze tereny. Drugim obok Krety ośrodkiem kultury greckiej na obszarze Morza Egejskiego była Grecja. Najstarsza ludność Grecji spokrewniona była z mieszkańcami Krety. Ludność ta osiągnęła wysoki poziom kultury i miała za sobą dłuższy okres rozwoju. Powstały liczne osiedla o charakterze miejskim - Argos, Ateny, Korynt - oddalone od morza z obawy przed korsarzami.

Ok. 2000 r. pojawili się przybysze indoeuropejscy, którzy wchłonęli ludność miejscową. Byli to najpierw Jonowie, a w 1700 r. Achajowie. Być może przybyli w tym samym czasie, a podział nastąpił dopiero po osiedleniu się w Grecji. Na czoło miast wysunęły się Mykeny, dlatego kultura tego okresu nosi nazwę kultury mykeńskiej. Przybysze w II tysiącleciu korzystali z osiągnięć kultury minojskiej, z języka Kreteńczyków, uczyli się rzemiosła i sztuki żeglarskiej. Później przystąpili do rywalizacji, w XV w. wygrali ją przybysze. Rozwinęło się rolnictwo, handel, rzemiosło. Zasięg handlu był duży, obejmował tereny od Sycylii po Egipt i Syrię. Na czele państwa mykeńskiego stał król. Rozbudowany był aparat administracyjny centralny i terenowy. Państwo miało charakter wojenny. O wojennym nastawieniu władców świadczą budowane przez nich potężne zamki-twierdze, oraz składanie do grobów uzbrojenia. Grecy mykeńscy posługiwali się rydwanami konnymi - co dawało przewagę w czasie bitwy.

Dowodem potęgi Grecji mykeńskiej była jej ekspansja rozpoczęta ok. 1450 r. Najpierw najazdu na Kretę dokonali Achajowie, łamiąc jej potęgę. Następnie rozszerzyli swe podboje na wyspy Morza Egejskiego i wybrzeża Azji Mniejszej, wyspę Rodos oraz Pamfilię. Zajęli także Cypr, wygrywając rywalizację z Fenicjanami. Przełom XIII-XII w. to upadek cywilizacji mykeńskiej. Było to najprawdopodobniej spowodowane przemieszczanie się ludów, które przybyły z głębi Bałkanów na Bliski Wschód. Ostateczny cios zadali Dorowie. Inwazja Dorów nie była procesem jednorazowym. Prawdopodobnie w ciągu dłuższej migracji osiedlili się w Grecji współżyjąc z Mykeńczykami. Byli oni jednakże na niższym stopniu szczeblu rozwoju i doprowadzili do upadku kultury. Proces ten zakończył się ok. 1050 r. Nie oznaczało to zupełnego zerwania z przeszłością, ciągłość kulturalna została zachowana. Czas po upadku kultury mykeńskiej od ok. 1200 - 750 r. p.n.e. należy do najmniej znanych okresów w historii Grecji i zwany jest "ciemnym okresem". Upadł wtedy cały system pałacowy, znikły wielkie państwa, podupadła gospodarka.

Od VIII w. p.n.e. historię Grecji dzieli się na trzy okresy: od VIII w. - 480 r. p.n.e. - okres archaiczny od 480 - 323 p.n.e. - okres klasyczny 323- II w.p.n.e.- okres hellenistyczny Początki miasta W Grecji zaledwie 25 do 30 % ziemi stanowiły grunty rolnicze. Grecy podjęli próbę poszerzenia powierzchni pól uprawnych poprzez wykarczowanie lasów. Skutek jednak był przeciwny do oczekiwanego. Wody spłukały cienką warstwę ziemi i straciła ona umocnienie w postaci korzeni. To spowodowało trudności gospodarcze, narastały konflikty społeczne i polityczne. Wraz z przemianami zachodzącymi w gospodarce rolnej wzrastało znaczenie miast położonych we wschodniej części Grecji, zwłaszcza Aten, Megary, Sparty. W wyniku tych przemian dokonała się rejonizacja Grecji. Nastąpił podział na część zachodnią, zamieszkałą przez liczne plemiona oraz wschodnią, w której zaczęła formować się komórka życia greckiego - miasto - polis. Początki miasta sięgają Grecji archaicznej. Najwcześniej powstały w Azji Mniejszej, gdzie przy ich powstaniu odgrywały rolę inne czynniki niż w Grecji właściwej. Ważną rolę odgrywała tu chęć zabezpieczenia się przed wrogą ludnością z zaplecza. W Grecji miasta początkowo miały charakter rolniczy. W VIII w. miasta stały się centrami życia politycznego, z jednego ośrodka łatwiej było zarządzać całym państwem. By stworzyć silny ośrodek miejski przesiedlano często część ludności ze wsi do miast.

Greckie polis to suwerenna wspólnota obywateli, którzy sami rządzili nie tworząc struktur państwowych odrębnych od społeczeństwa i działających w imieniu tego społeczeństwa. Podstawowe decyzje podejmowane były przez Zgromadzenie wszystkich mężczyzn wchodzących w skład wspólnoty. Wspólnota powoływała i odwoływała urzędników na czas określony, po czym ich zmieniała. Najważniejszą instytucją polis było Zgromadzenie obywateli. Istotną rolę odgrywała Rada, składająca się z ograniczonej liczby członków. Jej celem było formułowanie wniosków lub opinii do Zgromadzenia obywateli. Brak struktur władz odrębnych od społeczeństwa sprzyjał formowaniu się silnego poczucia odpowiedzialności za to co działo się we wspólnocie. Wspólnota była grupą zamkniętą, wchodzono do niej tylko przez urodzenie, przyjmowanie do niej ludzi z zewnątrz było bardzo rzadkie. Cudzoziemcy mogli mieszkać w mieście, ale nie byli obywatelami. Kobiety nie brały udziału w życiu polis. Wspólnota obywateli była także wspólnotą z religijnego punktu widzenia. Jako całość czciła określonych bogów, organizowała święta.

Kolejne ściągi, referaty i wypracowania z historii:
Ziemie polskie pod okupacją radziecką
Ziemie polskie pod okupacją niemiecką
Wyprawy krzyżowe
Wyprawy Krzysztofa Kolumba
Wyprawy i odkrycia Portugalczyków