Początki rozbicia dzielnicowego - Po zjeździe w Merseburgu Bolesław Krzywousty skierował swoje wysiłki na uporządkowanie stosunków z sąsiadami i spraw wewnętrznych kraju. W 1136 r. Krzywousty uzyskał uniezależnienie Kościoła polskiego. W 1138 r. Bolesław Krzywousty zmarł. Nie spisał testamentu, wydał natomiast ustawę sukcesyjną. Prawdopodobnie następstwo tronu zostało uzgodnione wcześniej, wymagało bowiem zaprzysiężenia dostojników kościelnych i świeckich. Nie znamy tekstu ustawy, ale w wyniku jej postanowień Polska została podzielona na 5 dzielnic. Cztery dzielnice to były dziedziczne ziemie synów Bolesława Krzywoustego, piąta dzielnica była dzielnicą senioralną. Należała ona do tego, który miał pełnić władzę zwierzchnią. Władysław II jako ziemię dziedziczną otrzymał Śląsk i Ziemię Lubuską. Jako senior otrzymał: Ziemię Krakowską, część Wielkopolski z Kaliszem i Gnieznem, Ziemię Łęczycką. Był to pas ziemi, który łączył wszystkie dzielnice. Bolesław Kędzierzawy otrzymał Mazowsze i Kujawy. Mieszko III Stary otrzymał zachodnią część Wielkopolski z Poznaniem. Henryk otrzymał Ziemię Sandomierską. Po śmierci Bolesława urodził się piąty syn - Kazimierz Sprawiedliwy, którego jednak ustawa sukcesyjna nie objęła. Bolesław Krzywousty dzieląc kraj chciał uchronić Polskę przed rozbiciem i decentralizacją władzy.
Dzielnica senioralna miała być dzielnicą niepodzielną, miała kontakt z każdą inną dzielnicą. Miała ona przechodzić zawsze we władanie najstarszego członka rodu. Senior miał być pierwszy wśród książąt i do niego należała polityka zagraniczna. Miał prawo do wyznaczania biskupów, miał prawo obsadzania kasztelanów w głównych grodów wszystkich dzielnic oraz do niego należało sądownictwo we wszystkich dzielnicach. Cel był piękny, ale skutki okazały się tragiczne. Ustawa sukcesyjna spowodowała rozbicie feudalne, rozbicie dzielnicowe. Podobnie jak Bolesław postępowało w tym czasie wielu władców, także poprzednicy Bolesława, ale zawsze jednego z członków dynastii udawało się te podziały przezwyciężyć. Zasada pryncypatu była próbą pogodzenie jednowładztwa i niepodzielności a ideą rozbicia państwa na kilka dzielnic. W 1138 r. seniorem został Władysław II Wygnaniec.
Władysław II dążył do przywrócenia jednowładztwa, dlatego też podjął walkę z braćmi. Dużą rolę odegrała w tymżona Władysława - Agnieszka. Także i sam Władysław chciał wyeliminować braci. Drogę postępowania wskazywał mu przykład ojca, który pozbył się Zbigniewa, znajomość dziejów Piastów z kroniki Galla Anonima. Jego pragnieniem było przekazanie władzy synowi, a nie bratu. Sytuacja Władysława wyglądała dobrze: posiadał najlepsze dzielnice, mógł liczyć na pomoc Niemiec i Czech. Jego syn był mężem ruskiej księżniczki. Władysław II zawarł z Rusinami porozumienie i wspólnie uderzyli na dzielnicę Bolesława Kędzierzawego, pustosząc Mazowsze. Do kolejnej fazy walk pomiędzy braćmi a seniorem doszło w 1144 r. kiedy zmarła żona Bolesława Krzywoustego - Salomea. Władysław II chciał zagarnąć Łęczycę i grody jakie posiadała Salomea, ale uprzedzili go Mieszko i Bolesław. Ponownie przy wsparciu Rusinów udało się Władysławowi grody odzyskać.
W 1145 r. zaszły duże zmiany. Prawą ręką Władysława był jego wuj - Piotr Włost. Zaczęło się polowaniem, kiedy to Władysław II z wujem Piotrem Włostem po całodziennym polowaniu siedzieli przy ognisku, pito dużo piwa. Władysław zażartował z żony Włosta. Ten nie pozostał mu dłużny, stwierdzając, że żona Władysława zdradza go z rycerzem. Po powrocie do domu Władysław zażądał od żony wyjaśnień. Agnieszka uniewinniła się w oczach męża, niemniej jednak przysięgła Piotrowi zemstę. Oskarżony przez Włosta rycerz dokonał zemsty. Porwano go, oślepiono, odcięto mu język, skazano na wygnanie całą rodzinę, a majątek skonfiskowano. Przyczyna wygnania Włosta była faktycznie inna - Piotr przeszedł na stronę juniorów, zdradził Władysława. Czyn Władysława spowodował, że wielu z tych co stało przy Piotrze przeszło na stronę juniorów. Władysław II widząc, że władza wymyka mu się z rąk, postanowił się rozprawić z braćmi. Kiedy ci przebywali w Poznaniu, uderzył. Biskup poznański Jakub upominał księcia, a potem rzucił klątwę. Po tym Władysław II stracił zwolenników, ostatecznie poniósł klęskę pod Poznaniem. W 1145 r. opuścił ostatecznie Polskę, szukając wsparcia najpierw w Czechach, potem u cesarza. W 1146 r. cesarz ruszył na Polskę, ale dotarł tylko do linii Odry i wycofał się. Zadowolił się obietnicą braci, że stawią się przed nim by rozstrzygnąć spór. Władzę w państwie objął Bolesław Kędzierzawy. To złamało zasadę senioratu. Bracia postanowili zalegalizować władzę. Zwrócili się do papieża, by zalegalizował klątwę rzuconą na Władysława. Papież zatwierdził klątwę. Nie zrezygnowała jednak żona Władysława - Agnieszka. Dzięki akcji dyplomatycznej doprowadziła do zmiany zdania papieża. Do Polski przybył legat i chciał nakłonić braci by oddali władzę Władysławowi. Bracia się sprzeciwili i legat rzucił klątwę na braci. Polski episkopat klątwy nie uznał i pozostała ona martwa. Kolejny raz sprawa Władysława wyszła w 1157 r. Cesarzem niemieckim został Fryderyk Barbarossa - Rudobrody, który ruszył z wyprawą na Polskę. Tym razem zaniechano obrony linii Odry. Spalono grody nad Odrą - Głogów i Bytom. Wojska cesarskie bez problemu wkroczyły w głąb kraju. Bolesław Kędzierzawy nie podejmował walki. Gdy cesarz dotarł pod Poznań Bolesław poprosił o pokój.
Zawarto pokój w Krzyszkowie. Był to pokój upokarzający dla Bolesława. Stał boso, z mieczem u szyi. Musiał przyjąć warunki cesarza. Został zobowiązany do stawienia się w Magdeburgu, by odpowiedzieć na zarzuty w sprawie brata. Przyrzekł także zapłacić Fryderykowi 2000 grzywien srebra jako zwrot wkładu poniesionego przez cesarza na wyprawę. Rękojmią zobowiązania byli zakładnicy, wśród których był najmłodszy brat Kazimierz. Polska stała się lennem cesarstwa. Za tę cenę Bolesław Kędzierzawy miał rządzić krajem. Władysław II Wygnaniec zmarł w 1159 r. na wygnaniu. Po śmierci Władysława II do kraju wrócili jego synowie. Władysław II miał czterech synów. Byli to: Bolesław Wysoki, Mieszko Plątonogi, Konrad i Albert. Konrad i Albert do Polski nie przyjechali. Bolesław Kędzierzawy wyznaczył im dzielnicę ojca - Śląsk, zatrzymując jednak w swojej władzy główne grody. Bracia byli ze sobą skłóceni. Mieszko Plątonogi dogadał się z Bolesławem Kędzierzawym i uderzyli na Bolesława Wysokiego i ten musiał uciekać. Kolejny raz cesarz zagroził interwencją. W 1173 r. Bolesław Kędzierzawy zgodził się na powrót Bolesława Wysokiego na Śląsk. Śląsk podzielono: Mieszko Plątonogi otrzymał Racibórz z okolicami, a syn Bolesława Wysokiego - księstwo Opolskie. Bolesław Kędzierzawy zmarł w 1173 r. Wówczas władzę senioralną w państwie przejął książę Wielkopolski - Mieszko III.
Kolejne ściągi, referaty i wypracowania z historii:
Ziemie polskie pod okupacją radziecką
Ziemie polskie pod okupacją niemiecką
Wyprawy krzyżowe
Wyprawy Krzysztofa Kolumba
Wyprawy i odkrycia Portugalczyków
www.demencjastarcza.pl