Protestantyzm we Francji - Kiedy w Niemczech reformacja i wystąpienie Marcina Lutra zmierzało w kierunku wojny domowej z radykalnymi hasłami społecznymi wystąpił w Szwajcarii Ulricht Zwingli. W 1522 r. kiedy Luter był już banitą, Ulricht Zwingli ogłosił 67 tez nowego wyznania wiary - apologeticus architrez. Ulricht Zwingli pod względem poziomu intelektualnego przewyższał Lutra. Lepiej znał od Lutra stosunki społeczne. Znał dzieła najwybitniejszych pisarzy renesansu. Dlatego reforma, którą Ulricht Zwingli zaproponował szła znacznie dalej niż ta, którą zaproponował Luter. Za jedyne źródło wiary uważał Biblię, zlikwidował msze św., sakramenty uważał jedynie za symbole. Z kościołów zostały wyrzucone wszelkie obrazy, ołtarze, ozdoby. Nabożeństwo miało polegać na czytaniu Biblii, kazaniu i przyjmowaniu komunii pod dwiema postaciami. Pod wpływem nauki Ulrichta Zwinglego zniesiony został celibat, a nabożeństwa odprawiane były w językach narodowych. Ta doktryna głoszona przez Ulrichta Zwinglego napotkała na opór górali szwajcarskich. W Szwajcarii wybuchła wojna domowa. W 1531 r. górale zadają oddziałom Ulrichta Zwinglego miażdżącą klęskę, sam Ulricht Zwingli został w bitwie ranny, wzięty do niewoli został zabity, następnie jego ciało poćwiartowano i spalono. Po śmierci Ulrichta Zwinglego pojawił się w Szwajcarii Jan Kalwin. W 1534 r. Kalwin definitywnie zerwał z kościołem katolickim.
W 1541 r. Kalwin wyłożył główne zasady swojej doktryny. To ciekawe, Kalwin uważał się za przeciwnika Lutra. Natomiast kiedy czytamy doktrynę kalwinizmu to okazuje się, że ona specjalnie od doktryny Lutra nie odbiega. Punktem wyjścia nauki Kalwina jest nauka o predystynacji - o przeznaczeniu człowieka. Bóg jeszcze przed stworzeniem świata aktem swojej woli przeznaczył niektórych ludzi do zbawienia lub potępienia. Ponieważ przeznaczył od razu do zbawienia lub potępienia, dlatego jednych obdarza łaską, a drugich nie. Łaską jest łaska wiary. A zatem wiara jest warunkiem zbawienia niezależnie od czynów człowieka. Człowiek swoim życiem nie jest w stanie zmienić Bożego wyroku. Dlatego wychodząc z nauki predystynacji w sprawach sakramentu, zwłaszcza sakramentu chrztu i eucharystii, kalwinizm doprowadził do minimalizmu. Skoro nic nie zależy od uczynków człowieka, to sakramenty nie mają znaczenia. Dlatego w kościele kalwińskim komunię św. przyjmowano raz na trzy miesiące. Chrzest i eucharystia są jedynie znakami wiary, a nie narzędziem łaski. Chrzest oznacza jedynie przystąpienie do Kościoła. Pan Bóg się tym nie interesuje. Eucharystia jest znakiem obecności w Kościele. W dziedzinie moralności doktryna kalwińska poszła w kierunku bardzo surowej etykiety. Zakazano zabaw, tańców, gier hazardowych. Niedziela miała mieć charakter czysto religijny. Na podstawie takiej etykiety rozwinie się później w Anglii nurt purytanizmu. W dziedzinie społeczno-ekonomicznej Kalwin postulował stały i wydajny trud we wszelkiej działalności gospodarczej, artystycznej. Według Kalwina każdy powinien wykonywać to co mu Bóg wyznaczył, to na czym się zna. Dlatego Kalwin uważany jest za propagatora specjalizacji zawodowej. Życie obywateli zostało podporządkowane państwu i Kościołowi. Kalwin wychodzi z założenia, że skoro władza wychodzi od Boga, dlatego Kościół powinien stać ponad państwem, władza kościelna ponad władzą świecką. Członkowie grupy kalwińskiej zostali poddani kontroli organu kościelno-państwowego, który został nazwany konsystorzem. Członkowie gminy kalwińskiej nie mogli zawierać małżeństwa z należącymi do innych wyznań. Działalność Jana Kalwina bardzo szybko znalazła swe odbicie we Francji. We Francji wyznawców kalwinizmu zaczęto nazywać hugenotami. Przeciwnikiem kalwinizmu był król Francji Franciszek I.
W 1545 r. rozpoczęły się prześladowania hugenotów. Często we Francji płonęły stosy, na których palono heretyków. Następcą Franciszka I był Henryk II, który kontynuował dzieło swojego poprzednika. W parlamencie francuskim powstała specjalna izba zajmująca się tylko i wyłącznie zwalczaniem herezji. Rozpatrywano wszelkie sprawy podejrzenia o herezję i w ciągu dwóch lat wydano wyroki śmierci w 60 przypadkach. Kiedy Francja mordowała kalwinów, w Polsce była tolerancja, kiedy sto lat później z powodów religijnych zostanie zgładzonych 12 ludzi, to Francja będzie zarzucała Polsce nietolerancję. Komisja ta zablokowała możliwość sprowadzania książek z zagranicy. Wprowadzono cenzurę, bez zgody Sorbony nie można było niczego we Francji wydrukować. Wszelkie urzędy państwowe zostały zastrzeżone dla katolików. W niedługim czasie rywalizacja na tle religijnym, ideologicznym, stała się także rywalizacją polityczną. Po stronie hugenotów opowiedział się ruch książąt burbońskich. Natomiast po stronie katolicyzmu opowiedział się ruch Gwizjuszy. Chcąc załagodzić całą sytuację w 1562 r. Katarzyna Medycejska królowa Francji wydała dekret tolerancyjny. Ten dekret tolerancyjny dawał hugenotom swobodę kultu poza murami miast. Przeciwko temu dekretowi opowiedzieli się Gwizjusze. W tym samym 1562 r. dokonali rzezi hugenotów, co rozpoczęło okres wojny religijnej we Francji. Dzięki tej rzezi hugenotów w 1562 r . Francja pogrążyła się w wojnie religijnej.
Hugenoci zwrócili się o pomoc do Anglii, natomiast Gwizjusze jako książęta katoliccy poprosili o pomoc Hiszpanię. Hiszpania i Anglia postanowiły wykorzystać kartę francuską, aby wygrać własne interesy, przede wszystkim mieć jak największy wpływ na politykę Francji. W takiej sytuacji Katarzyna Medycejska wydała nowy dekret tolerancyjny. Dzięki temu dekretowi siły Gwizjuszy i Burbonów zostały połączone przeciwko Anglii. Pokój był bardzo krótki pomiędzy dwoma wyznaniami. Gdy Anglicy zostali z terenu Francji wypędzeni ponownie doszło do napięć pomiędzy Gwizjuszami i Burbonami. W 1570 r. Katarzyna Medycejska wydała dekret na mocy którego hugenoci otrzymali swobodę kultu, poza Paryżem. Nie mogli mieć swoich świątyń, nabożeństw w samym Paryżu, natomiast wszędzie indziej we Francji mogli. Gwarancją tego układu było ogłoszenie amnestii dla hugenotów oraz możliwość zajmowania przez hugenotów urzędów państwowych. Ponadto hugenoci otrzymali cztery twierdze o znaczeniu strategicznych dla Francji. Najważniejsza z nich była La Rochelle. Gwarancją miało być także małżeństwo Henryka de Bourbon z siostrą królowej Małgorzatą. Małżeństwo to zostało zawarte, jednak jego skutki były zupełnie odmienne od zamierzonych. Na wesele przybyło do Paryża wiele rodów hugenockich, tych najznakomitszych. Królowa dała się przekonać Gwizjuszom, że jest to świetna sposobność, aby rozwiązać całkowicie problem protestantyzmu we Francji. Doszło do rzezi hugenotów w Paryżu w noc św. Bartłomieja. W nocy z 23 na 24.08.1572 r. zginęło ok. 3000 hugenotów. Jakie były skutki nocy św. Bartłomieja? Przede wszystkim do tej pory wojna religijna toczyła się pomiędzy rodami książęcymi, ale nikt nie atakował króla. W tej chwili dwór królewski stał się symbolem zdrady. O ile dotąd hugenoci uznawali władzę króla, teraz wystąpili przeciwko niemu. Francja ponownie pogrążyła się w chaosie wojny domowej.
Tron we Francji objął Henryk III Walezy. Ale do walki o tron wystąpił także Henryk Gwizjusz. Prawowitym następcą tronu był w razie bezpotomnej śmierci Henryka III - Henryk de Bourbon, książę Nawarry. Dzięki małżeństwu z Małgorzatą, siostrą królowej oraz dzięki przejściu na katolicyzm uratował życie. Po rzezi hugenotów wrócił do domu. Henryk III wydał rozkaz zamordowania Henryka Gwizjusza. Następnie zwrócili się o pomoc do hugenotów. Oczywiście próby pogodzenia się z hugenotami nie podobały się katolikom i dominikanin, fanatyczny przeciwnik hugenotów Jakub Clement zamordował króla Henryka III. Na placu walki o tron pozostał Henryk do Bourbon. Zdawał sobie sprawę, że większość Francuzów pozostała przy katolicyzmie. On sam uważany był za hugenotę, ale dalszej wojny prowadzić już nie chciał. Wybuch dalszej wojny domowej mógł być tragiczny dla Francji. Francja bowiem mogła zostać uzależniona od Hiszpanii. Dwukrotnie doszło do bitwy Henryka IV z przywódcą katolików. W każdym razie podjął walkę o Paryż jako ostatni punkt broniący dojścia do tronu. 25 lipca 1593 r. Henryk IV de Bourbon przeszedł na katolicyzm. Wtedy powiedział sławne zdanie: Paryż wart jest mszy. Francja wychodziła z okresu wojny domowej, religijnej. Ostatecznym zakończeniem wojny było podpisanie w 1598 r. pokoju w Nantes, pokoju religijnego. Na mocy tego pokoju prześladowania innowierców stały się we Francji wykroczeniem przeciwko prawu państwowemu. Edykt regulował sprawę swobody kultu, dostępu do urzędów państwowych. Hugenoci otrzymali we Francji prawo do szkolnictwa wyznaniowego. Nie oznacza to, że po edykcie z Nantes zakończył się okres wojen religijnych.
Kolejne ściągi, referaty i wypracowania z historii:
Ziemie polskie pod okupacją radziecką
Ziemie polskie pod okupacją niemiecką
Wyprawa moskiewska Napoleona
Wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej
Wojny polsko - tureckie w drugiej połowie XVII wieku