Absolutyzm we Francji - Wielu chciało by widzieć w roku zakończenia wojny trzydziestoletniej, w roku 1648 r. początek absolutyzmu europejskiego. Takie stwierdzenie jest nieprawdziwe. Początków absolutyzmu, zwłaszcza we Francji należy szukać znacznie wcześniej. Właściwie Francja wkroczyła na drogę absolutyzmu już za panowania Henryka IV Burbona. Ograniczył on rolę Stanów. Po jego śmierci doszło do walki o władzę. Małoletni następca tronu Ludwik XIII nie mógł rządzić samodzielnie i w jego imieniu rządziła matka. Kiedy w 1617 r. Ludwik XIII osiągnął stan pełnoletności, odsunął matkę od władzy. Maria nie zamierzała jednak z władzy rezygnować, odzyskała wpływy na dworze i dzięki jej staraniom w kwietniu 1624 r. Ludwik XIII mianował ministrem kardynała Armanda Richelieu. W lipcu tego roku Richelieu został pierwszym ministrem w kraju. Zajmował także pierwsze miejsce w radzie królewskiej Ludwika XIII. Urząd ten Richelieu piastował do 1642 r. tj. do roku swej śmierci. Od tej pory kardynał Richelieu stał na czele polityki francuskiej, przede wszystkim polityki zagranicznej. Oceniając Ludwika XIII na podstawie literatury można by stwierdzić, że był on władcą nieudolnym. Jest to nieprawda. Potrafił Ludwik XIII, i na tym chyba polega jego wielkość, podzielić swoją władzę. Nie mógł wybrać w dziedzinie polityki lepszego człowieka niż kardynał Richelieu.

Właściwie kardynałowi Richelieu zawdzięcza Francja swoje sukcesy. Właśnie kardynał Armand Richelieu jest w dużej mierze twórcą absolutyzmu francuskiego. To on wtedy prowadził walkę między możnowładcami francuskimi, którzy dążyli do osłabienia władzy królewskiej, a tronem, który dążył do osłabienia roli parlamentu. Ta walka nie była wcale łatwa. Przeciwko Ludwikowi XIII wystąpiła jego matka, brat, a także żona Ludwika XIII - Anna Austriaczka. Matka - Maria kazała nawet wybierać Ludwikowi pomiędzy sobą a kardynałem Richelieu. Ludwik XIII nie wahał się przed takim wyborem, wybrał kardynała jako kierownika polityki, natomiast matkę zmusił do opuszczenia kraju. Wojska kardynała Richelieu rozprawiły się także z bratem króla. Drugim kręgiem opozycji przeciwko planom Ludwika XIII i przeciwko absolutyzmowi były wyznania protestanckie, zwłaszcza hugenoci. Armand Richelieu rozpoczął z nimi walkę. Ale nie można tej walki interpretować jako kolejnej wojny religijnej. Powodem niechęci kardynała nie była różnica doktrynalna. Richelieu nie chciał dopuścić do sytuacji, w której hugenoci stanowili by znaczną siłę w państwie. Było to spowodowane tym, że hugenoci mieli poparcie obcych dworów. Silna pozycja hugenotów wiązała by się z interwencjami obcych mocarstw w dzieje Francji. To był cel postawiony przez Richelieu. W 1628 r. twierdza La Rochelle zajmowana przez hugenotów musiała po 14 miesiącach oblężenia skapitulować. Hugenoci we Francji zostali pozbawieni wszelkich przywilejów oraz niezależności politycznej. Stracili wszystkie twierdze jakie posiadali we Francji. Zlikwidowana została ich organizacja wojskowa. Odebrano im prawo do zgromadzeń.

W 1629 r. Richelieu wydał tzw. edykt łaski, na mocy którego hugenoci odzyskali wolność wyznania. Dzięki temu edyktowi wielu hugenotów podjęło współpracę z rządem francuskim. Richelieu głosił taką zasadę wg której wszystko musi być podporządkowane racji stanu. Przeciwników należy wysyłać na szafot, jeśli racja stanu tego wymaga. Za wystąpienie przeciwko racji stanu mogło być uznane spiskowanie, ale także złamanie zakazu pojedynków pomiędzy szlachcicami. Społeczeństwo francuskie za czasów Richeliego zostało zmuszone do ślepego posłuszeństwa władzy. Zmuszone zostało także do pracy i wyrzeczeń. Sam Richelieu był człowiekiem bardzo pracowitym, bardzo wymagającym od siebie. Richelieu wprowadzając zasadę racji stanu i umacniając pozycję króla kosztem innych organów władzy, innych sił państwowych, nie przeprowadził jednocześnie żadnych reform ustrojowych w państwie. Podjął wysiłek by stare urzędy państwowe przystosować do nowych potrzeb. Jedyną reformą było zwiększenie uprawnień dla intendentów królewskich. Przed kardynałem Richelieu byli to zwykli poborcy podatków. Natomiast w tej chwili byli także władni wydawać rozstrzygnięcia w imię administracji, sądów. Ich władza w zasadzie była nieograniczona. Aby wzmocnić państwo wewnętrznie od strony ekonomicznej domagał się Richelieu rozwoju przemysłu francuskiego. Zwiększył wydatki na flotę, aby dorównać Anglii i Holandii. Pokój westfalski nie kończył konfliktu francusko-hiszpańskiego. Wojna ta trwała jeszcze przez 10 lat i zakończyła się klęską Hiszpanii. Hiszpania musiała oddać Francji część terytoriów nadgranicznych. Największą stratą było oderwanie się od Hiszpanii Portugalii.

Na mocy pokoju doszło do zawarcia małżeństwa pomiędzy Ludwikiem XIV a infantką hiszpańską Marią Teresą. Doprowadził do tego następca Richelieu kardynał Mazzarini. W ten sposób francuscy Burbonowie otwierali sobie drogę do tronu hiszpańskiego. Tron hiszpański francuscy Burbonowie objęli dopiero w XVIII w. To był początek tej drogi. Na tronie hiszpańskim do dzisiaj zasiadają Burbonowie. Król Juan Carlos jest z dynastii Burbonów. Do utwierdzenia absolutyzmu francuskiego doszło za panowania Ludwika XIV. Monarcha absolutny to władca, który ustanawia prawa, wymierza sprawiedliwość, w jego imieniu pobierane są podatki. Monarcha ten utrzymuje stałą armię, mianuje urzędników, utożsamiany jest z państwem. Ludwik XIV mówi wyraźnie: „Państwo to ja”. Władza monarchy absolutnego pochodzi od Boga. Jest on Bożym pomazańcem. Jest on otoczony legendą i nimbem boskości. Kto podnosi rękę na monarchę, podnosi rękę na Boga. Absolutyzm jest ustrojem, formą władzy, która daje królowi nieograniczone uprawnienia. Jego władza nad poddanymi jest pełna. Aby tę władzę spełniać dobrze powstaje bardzo dobrze rozwinięty aparat administracyjny. Następuje zatem rozwój aparatu urzędniczego, a co za tym idzie - biurokracji. Autorytet władcy opiera się na potędze armii. Urzędnicy i wodzowie muszą być wobec władcy lojalni, dlatego składają przysięgę wierności. Utrzymanie takiego państwa wymagało dużych środków finansowych, stąd troska o ściąganie podatków i szukanie innych dochodów niż podatki. Ludwik XIV był władcą, który objął urząd mając 23 lata. Pełnię władzy przejął po śmierci kardynała Mazzarina. Uważał, że jego władza pochodzi od Boga, dlatego postawił siebie ponad społeczeństwem. Był ponad wszelkimi klasami społecznymi, również ponad wszelkimi stanami politycznymi. Osobiście kierował polityką państwa. Swojej władzy nie dzielił z nikim. Ministrowie w jego rządzie nie posiadali już takich uprawnień jak ministrowie Ludwika XIII. Nie było już takich osobistości jak Armand Richelieu czy kardynał Mazzarini. Urzędnicy byli w pełni uzależnieni od władcy. W każdej chwili król miał prawo złożyć ministra z urzędu.

Realizację postanowień królewskich, wszelkich edyktów, praw, które król wydawał miało zapewnić rozbudowanie aparatu administracyjnego państwa. Były to tzw. Rady i urzędy centralne. Wśród nich wybitnie miejsce zajmowała tzw. Rada Wysoka, inaczej nazwana Radą Tajną, Radą Stanu. Tej Radzie przewodniczył sam król. Składała się ona z najbardziej zaufanych ludzi. Zajmowała się przede wszystkim sprawami zagranicznymi państwa, a także najważniejszymi problemami wewnętrznymi. Ponadto istniała Rada finansów, która zajmowała się ściąganiem podatków, Rada Depesz- zajmująca się organizacją państwa i Rada Prywatna, która zajmowała się sprawami sądownictwa. Obok tych rad głównych, centralnych, istniały jeszcze urzędy centralne. Był urząd kanclerza, teoretycznie był to urząd dożywotni, praktyka jednak pokazywała, że jeśli kanclerz się nie podobał król mógł go zmusić do dymisji lub zwolnić. Pojawił się także urząd generalnego kontrolera finansów. Ten generalny kontroler finansów zajmował się nie tylko sprawą podatków, ale zajmował się całą gospodarką państwa. Ponadto istnieli sekretarze stanu, to był sekretarz dworu królewskiego, sekretarz stanu spraw zagranicznych, sekretarz stanu wojny, sekretarz stanu marynarki. Czas panowania Ludwika XIV to czas, w którym we Francji zanikły wszelkie urzędy świadczące o monarchii stanowej. Przestały istnieć Stany Generalne. W 1668 r. Ludwik XIV wypowiedział słynne zdanie: „Państwo to ja”. W państwie Ludwika XIV wzrosły obciążenia finansowe chłopów, gdyż z czegoś trzeba było utrzymać administrację. Rozpoczęła się walka z hugenotami i prześladowania na tle religijnym. Odwołany został w 1685 r. edykt nantejski. Zakazano emigracji z przyczyn religijnych bez pozwolenia króla. Za samowolną emigrację bez zgody króla z powodów religijnych groziła kara galer, konfiskata całego mienia, a nawet kara śmierci. Około 200 tys. hugentów francuskich opuściło Francję znajdując schronienie w Anglii, Holandii i Brandenburgii. Na tej nietolerancji Francja bardzo wiele straciła, ponieważ okazało się, że wśród tych, którzy kraj opuścili było bardzo dużo pionierów przemysłu, fachowców w swoich dziedzinach, a zatem gospodarka francuska poniosła dotkliwe straty.

Kolejne ściągi, referaty i wypracowania z historii:
Ziemie polskie pod okupacją radziecką
Ziemie polskie pod okupacją niemiecką
Wyprawa moskiewska Napoleona
Wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej
Wojny polsko - tureckie w drugiej połowie XVII wieku